Sporen in Arnhem

Het station van Arnhem vormt een belangrijk knooppunt in de spoorverbindingen in Oost-Nederland. Het knooppunt vormde een knelpunt in de capaciteit. Spoorbeheerder ProRail liet daarom het station en de emplacementen aan beide zijdes van het station volledig vernieuwen. Bovendien werden er meerdere 'kunstwerken' vernieuwd of gebouwd. Van zomer 2010 tot herfst 2011 werd er hard gewerkt.

Medio juli 2010 werd er gestart met de eerste grote buitendienststelling. De hele westzijde van Arnhem gaat buiten dienst: alle sporen op het emplacement vanaf Arnhem richting Utrecht en Nijmegen worden verwijderd. Ook alle bovenleidingen, seinen en andere spoorinfra worden verwijderd. Ondertussen wordt er langs de Noordelijke Parallelweg gesloopt om ruimte te maken voor extra sporen en een vierde perroneiland. De verouderde Bovenbrug wordt ook verwijderd.

Onder de Oranjebrug in Arnhem - ter hoogte van de Noordelijke Parallelweg - werd een nieuwe dive-under gebouwd, zodat er een ongelijkvloerse kruising kon ontstaan voor treinverkeer vanuit Nijmegen richting Arnhem. Er werden een flink aantal damwanden ingetrild.

De Bovenbrug tussen de Bovenbrugstraat en de Brugstraat is tijdens de zomer van 2010 ook volledig vervangen. Na de sloop werd de nieuwe brug in drie delen aangevoerd vanaf de loswal langs de Westervoortsedijk. Dit gebeurde 's avonds laat en 's nachts, om zo het verkeer in Arnhem zo min mogelijk te hinderen. De brugdelen werden vervolgens met twee grote hijskranen van Sarens geplaatst. De totale brug is 80 meter lang. Het langste brugdeel is 36 meter. Met de brug wordt bovendien een hoogteverschil van 3,30m overbrugd.

Om de duur van de buitendienststelling zo kort mogelijk te houden, is er voor gekozen om eerst het dak van de dive-under aan te leggen en pas op een later moment - terwijl de treinen weer zouden gaan rijden - de grond onder het dak van de dive-under weg te graven. De bouw van de dive-under trok op sommige momenten wel honderden nieuwsgierigen die vanaf de Oranjebrug toekeken op de werkzaamheden. Ondertussen werd er ook nog hard gewerkt aan de sporen en bovenleiding.

Na de succesvolle zomerse buitendienststelling werd in de september verder gewerkt in de dive-under. Grote hoeveelheden zand werden weggegraven. Uiteindelijk werd de 'doorbraak' gevierd met een mooi persmomentje. Nadat het zand weggegraven was, kon een begin worden gemaakt met de bouw van de wanden en de vloer. Dat alles terwijl boven over de dive-under de treinen gewoon doorreden.

Op het station zelf werd ondertussen het vierde perroneiland gebouwd. Hiervoor is wederom veel grond afgegraven en een keerwand gemaakt. In oktober van 2011 is een begin gemaakt met de bouw van het vierde perroneiland. Het derde perroneiland werd tegelijkertijd onder handen genomen. De oude dakconstructie werd gesloopt.

In de herfstvakantie van 2010 werd de oostzijde van het station onder handen genomen. Ook hier werd de gehele spoorinfra vernieuwd: naast de sporen en bovenleidingen werden ook wissels vernieuwd, evenals bekabeling. De bouw van het vierde perroneiland en de vernieuwing van het derde perroneiland verlopen voorspoedig.

In februari van 2012 is de ruwbouw van de dive-under bijna gereed. Ook wordt er hard gewerkt aan de keerwand bij de Noordelijke Parallelweg. Hier wordt zand met de hand uitgegraven. Een vrij bijzonder beeld.

De oude traverse aan de noordzijde van het station was ook toe aan vernieuwing. De oude traverse bood te weinig capaciteit voor de verwachte reizigersgroei. In het voorjaar van 2011 werd een start gemaakt met de bouw van de nieuwe ruime traverse. De eerste delen van deze traverse werden op het vierde perroneiland geplaatst. Tegelijkertijd werd er ook nog hard gewerkt aan de vernieuwing van het derde- en de nieuwbouw van het vierde perroneiland.

In augustus 2011 werd de derde grote buitendienststelling gehouden rondom het project Sporen in Arnhem. De nog bestaande oude perronkappen werden gesloopt, de sporen en bovenleidingen werden op sommige plekken vernieuwd en de oude traverse werd gesloopt. Ook de dive-under naderde zijn voltooiing.

Eind september zijn de grootste werkzaamheden afgerond. Vlak voordat het eerste perroneiland opgeleverd werd, maakte ik nog een fotorondje. Ondertussen reden ook de eerste treinen door de dive-under. Op de Bovenbrug werd een buurtontbijt gehouden en treinreizigers werden getrakteerd op muffins.

Na de oplevering van het project Sporen in Arnhem heb ik nog een aantal keer foto's gemaakt vanuit een van de twee flatgebouwen direct naast het spoor. Een van de opdrachtgevers voor deze foto's wilde graag per seizoen foto's laten maken. En zodoende stond ik vier seizoenen achtereen boven op de toren om foto's te maken van het station en Arnhem zelf natuurlijk. Hier een selectie van nacht-, zomer- en winterfoto's.

Het eindresultaat mag er wezen: een modern, strak vormgegeven, nieuw station met mooie wachtruimtes en een schitterende traverse. En dat is alleen nog maar het station zelf, de terminal van het station is ook adembenemend mooi!